Arcyksiążę Karol Ludwik Jan

sitemap

Arcyksiążę Karol Ludwik Jan [ Osobistość ]

Co wiemy o hetmanie Karolu, od którego imienia jest nazwane miasto uzdrowiskowe Karlova Studánka

Arcyksiążę Karol Ludwik Jan - żył w latach 1771 - 1847. Jest wnukiem czeskiej i węgierskiej królowej oraz cesarzowej na tronie austriackim Marii Teresy (1740-1780). Jednocześnie jest bratem cesarza Franciszka II. (I.) ponieważ jest trzecim synem cesarza Leopolda II. drugiego syna Marii Teresy). Chociaż Karol był niskiego wzrostu i cierpiał na dziedziczną chorobę Habsburgów, padaczkę, należał do sławnych wojowników. Był prawodpodobnie najbardziej popularnym dowódcą w Austrii w czasach napoleońskich. Dzięki pochodzeniu został marszełkiem polnym cesarstwa już w wieku 25 lat. Był kilkakrotnie wodzem naczelnym austriackich sił zbrojnych. Podniósł jakość wojsk kładąc nacisk na dużą ruchliwość i zdolność do manewrowania jednostek, zwracał uwagę na dokładność prowadzenia ognia. Armię podzielił na samodzielne korpusy, które dysponowały wszystkimi rodzajami broni i były w stanie operować niezależnie od siebie. Korpus składaą się ze trzech dywizji, przy tym każda dywizja miała dwie brygady a każda brygada dwa pułki + batalion myśliwski. Każdy pułk składał się ze trzech batalionów z 600 do 700 żołnierzy. Walczył ostrożnie, z rozwagą i kilka razy udało mu się pokonać w walce Francuzów. W 1793 roku stał się generalnym namiestkiem Niderlandów austriackich. Jesienią 1797 wyparł francuskie wojska rewolucyjne na linię Renu. W 1798 roku został mianowany kapitanem generalnym Królestwa Czeskiego. Jako wódz naczelny armii cesarskiej odniósł w latach 1799 - 1800 kilka zwycięstw, ale z powodu konfliktów z bratem - cesarzem Franciszkiem II. (I.) i nadworną radą wojenną zrezygnował z tego stanowiska. W latach 1801 - 1805 działał jako przewodniczący nadwornej rady wojennej. W 1801 roku Karol objął po Maksymilianie II. Franciszku (najmłodszym synie Marii Teresy, z którego inicjatywy prowadzono obserwację medyczną leczenia w naszym mieście uzdrowiskowym), stanowisko wielkiego mistrza Zakonu rycerzy niemieckich. Stanowkso to w 1804 roku arcyksiążę Karol przekazał swojemu bratu arcyksięciu Antoniemu Wiktorowi. Rok 1803 jest związany ze zmianą nazwy z pierwotnego Hinewieder na Karlsbrunn po wybudowaniu pierwszego murowanego budynku - Domu kąpielowego (obecnie Poczta). Podobnie też pierwsze źródła lecznicze norzą nazwy od imion wielkich mistrów w czasach, kiedy zostały odkryte (źródło Maksymiliana z r. 1780, Karola z r. 1802, Antoniego z r. 1812).

W 1805 roku pokonał arcyksiążę Karol Francuzów koło Calgiera, w tym samym roku jednak jego brat, cesarz Franciszek II. (I.) został pokonany w najbardziej znanej bitwie Napoleona pod Austerlitz (obecnie Slavkov), która zmusiła wtedy jeszcze cesarza rzymskiego Franciszka II. do abdykacji i ogłoszenia zaniku tysiącletniej Świętej rzeszy rzymskiej narodu niemieckiego - w 1806 roku. Pozostał mu tytuł cesarza austriackiego, którym tytułował się od wierpnia 1804 roku, już jako Franciszek I.). Od roku 1806 arcyksiążę Karol jest naczelnym wodzem i ministrem wojny. W 1808 roku Hiszpanie ogłosili go królem (dzięki Marii Ludwice miiał w sobie krew hiszpańską), aby zdobyć tym manewrem sprzymierzeńca przeciwko Napoleonowi. Arcyksiążę Karol odmówił jednak tej kuszącej, ale ryzykownej korony hiszpańskiej. Napoleona, który z 77 bitew przegrał tylko 3, pokonał arcyksiążę Karol był pierwszym w Europie, kto potrafił zwyciężyć z Napoleonem). Stało się to 21.5. 1809 na przedmieściach Wiednia koło wsi Aspern a 22.5. 1809 koło Esslingen. Zwycięstwa tego jednak nie potrafił wykorzystać a po bitwie koło Wagram 5.-6.7.1809 zaproponował Napoleonowi rozejm. Od tego czasu nie ingerował do polityki ani do prowadzenia wojny. O arcyksięciu Karolu wiadomo, że podczas drugiego ślubu Napoleona z księżniczką austriacką Marią Luizą (najstarszą córką cesarza Franciszka I.) zastępował brat cesarza Karol nieobecnego pana młodego - Napoleona, podczas obrzędu weselnego w Wiedniu a swojej bratanicy księżniczce Marii Luizie, (która później zakochała się w Bonapartem i urodziła mu syna Orlika) towarzyszył w 1810 r. w podróży do Francji na francuski dwór cesarski. Popularność wśród żołnierzy arcyksiążę Karol zdobył przede wszystkim jako reformator armii. Reformę przeprowadzał po 1801 roku. Wprowadził zróżnicowaną służbę, zmienił organizację dowodzenia i zniósł znienawidzoną dożywotnią służbę wojskową, tj. skrócił ją w poszczególnych rodzajach broni na okres od 10 do 14 lat (na 8 lat służbę wojskową skrócono dopiero w 1847 roku). Cesarz Franciszek II. (I.) w wielu względach zazdrościł swojemu o 3 lata młodszemu bratu. Zazdrościł mu popularności wśród wojska, jego wszechstronych zdolności, wirtuozerii w grze i improwizacji na fortepianie a później również jego wielkiego bogactwa. Bezdzietna ciotka Karola Maria Krystyna (ta najbardziej ulubiona córka cesarzowej Marii Teresy), który była kiedyś namiestninią Niderlandów, przyjęła arcyksięcia Karola jako własnego i uczyniła go swoim dziedzicem. Dzięki temu w 1823 roku uzyskał bogate województwo Cieszyńskie.

Ze swoją żoną Henriettą Nasaursko-Weiburską miał arcyksiążę Karol 6 dzieci, które dożyły dojrzałych lat, z których najmłodszy Wilhelm Franciszek Karol (urodzony w 1827 r.) był również wodzem i wielkim mistrzem Zakonu niemieckich rycerzy (w latach 1863 - 1894). Ostatnim habsburskim wielkim mistrzem był wnuk Karola, również aktywny oficer, który dostąpił rangi marszałka polnego - arcyksiążę Eugen Habsburski (w latach 1894 - 1923).

* Linia 7 dzieci Karola - najmłodszy Wilhelm, wnuk Eugen.